Kỹ năng lắng nghe là một trong những kỹ năng mềm quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống, giúp bạn duy trì các mối quan hệ đồng thời nắm bắt và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
IELTS LangGo sẽ giúp bạn hiểu rõ kỹ năng lắng nghe là gì, những sai lầm dễ gặp phải khi lắng nghe và các nguyên tắc giúp bạn rèn luyện kỹ năng này.
Cùng tìm hiểu nhé.
1. Kỹ năng lắng nghe là gì?
Kỹ năng lắng nghe là khả năng chủ động tập trung vào người nói, không bị phân tâm để tiếp nhận thông tin từ người nói một cách hiệu quả.
Lắng nghe không chỉ đơn thuần là nghe thấy âm thanh mà còn là việc thấu hiểu thông điệp, cảm xúc và ý định của người nói.
2. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng lắng nghe đóng vai trò vô cùng quan trọng trong mọi khía cạnh của cuộc sống, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho chính bản thân bạn và những người xung quanh.
Vai trò của kỹ năng lắng nghe:
- Xây dựng và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp: Khi bạn thực sự lắng nghe ai đó, bạn đang cho họ thấy rằng bạn tôn trọng họ và quan tâm đến những gì họ nói. Điều này giúp xây dựng lòng tin và sự kết nối trong các mối quan hệ.
- Tăng cường sự thấu hiểu: Biết lắng nghe sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về suy nghĩ, cảm xúc và quan điểm của người khác, từ đó tạo nền tảng cho sự đồng cảm và thấu hiểu lẫn nhau.
- Giải quyết mâu thuẫn: Kỹ năng lắng nghe tốt sẽ giúp bạn giải quyết mâu thuẫn hiệu quả hơn nhờ sự thấu hiểu các ý kiến, quan điểm khác nhau, từ đó tìm ra giải pháp chung cho vấn đề.
- Nâng cao hiệu quả giao tiếp: Lắng nghe kỹ giúp đảm bảo bạn nắm bắt đầy đủ và chính xác thông tin, tránh hiểu lầm ý đồ hay thông điệp của người nói.
- Nâng cao hiệu quả học tập và làm việc: Kỹ năng lắng nghe giúp bạn thu thập thông tin cần thiết để xác định và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Đồng thời, cũng giúp bạn tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn.
- Phát triển các kỹ năng của bản thân: Rèn luyện kỹ năng lắng nghe giúp bạn cải thiện khả năng tập trung, tránh xao nhãng và nhiều kỹ năng mềm khác có ích cho công việc và cuộc sống của bạn.
3. 8 lỗi thường gặp khi lắng nghe và cách khắc phục
Lắng nghe hiệu quả là một kỹ năng quan trọng trong giao tiếp. Tuy nhiên, trên thực tế, chúng ta thường mắc một số sai lầm khiến việc lắng nghe trở nên kém hiệu quả.
Dưới đây là một số lỗi thường gặp và cách khắc phục:
3.1. Tập trung trình bày quan điểm của bản thân
Mô tả: Thay vì tập trung vào nội dung người khác chia sẻ, bạn lại mải suy nghĩ về những gì mình muốn nói tiếp theo, dẫn đến việc bỏ sót thông tin quan trọng và không thực sự hiểu rõ ý người nói.
Hậu quả: Khiến người nói cảm thấy không được tôn trọng, ức chế và có thể gây hiểu lầm và mâu thuẫn trong giao tiếp.
Giải pháp:
- Bạn nên tập trung chú ý vào người nói và ghi nhớ những gì họ chia sẻ; tránh ngắt lời hoặc đưa ra ý kiến cá nhân khi chưa được phép.
- Sau khi người nói đã trình bày xong, bạn hãy dành thời gian để suy nghĩ và sắp xếp ý kiến của mình trước khi phản hồi.
3.2. Không tập trung
Mô tả: Thiếu tập trung khi lắng nghe sẽ khiến tâm trí bạn bị xao nhãng bởi những thứ khác xung quanh như điện thoại, tiếng ồn, suy nghĩ cá nhân, v.v., dẫn đến giảm hiệu quả của việc lắng nghe.
Hậu quả: Bạn dễ bỏ sót thông tin quan trọng, khiến người nói cảm thấy không được tôn trọng và thiếu chuyên nghiệp.
Giải pháp:
- Bạn nên tạo ra môi trường yên tĩnh và thoải mái để giao tiếp, ví dụ như tắt chuông điện thoại và các thiết bị gây xao nhãng khác.
- Bạn cũng nên duy trì giao tiếp bằng mắt với người nói.
3.3. Không đặt mình vào vị trí đối phương
Mô tả: Bạn không cố gắng thấu hiểu cảm xúc, suy nghĩ và quan điểm của người nói, dẫn đến việc đánh giá và phán xét họ một cách vội vàng.
Hậu quả: Gây mâu thuẫn, hiểu lầm và khiến người nói cảm thấy tổn thương.
Giải pháp:
- Bạn nên lắng nghe cởi mở và tiếp thu thông tin một cách khách quan.
- Bạn hãy cố gắng thấu hiểu cảm xúc và quan điểm của người nói, dù bạn không đồng ý với họ.
- Bạn có thể đặt câu hỏi để làm rõ những điều bạn chưa hiểu.
3.4. Nghe với thái độ không hứng thú
Mô tả: Bạn thể hiện sự thiếu quan tâm và không tích cực tham gia vào cuộc trò chuyện, khiến người nói cảm thấy nản lòng và không muốn chia sẻ thêm.
Hậu quả: Bạn sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng giao tiếp và khiến người nói cảm thấy không được tôn trọng.
Giải pháp:
- Bạn nên thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với người nói bằng ngôn ngữ cơ thể và giao tiếp bằng mắt.
- Bạn có thể đặt câu hỏi để thể hiện sự tò mò và khuyến khích người nói chia sẻ thêm.
- Bạn nên tránh tỏ ra buồn chán, mệt mỏi hoặc không tập trung.
3.5. Những thành kiến tiêu cực
Mô tả: Bạn đã có sẵn những định kiến tiêu cực về người nói hoặc chủ đề họ chia sẻ, khiến bạn khó có thể tiếp thu thông tin một cách khách quan.
Hậu quả: Cách lắng nghe này gây ra những đánh giá sai lệch, hiểu lầm và giảm hiệu quả giao tiếp.
Giải pháp:
- Bạn nên nhận thức được những thành kiến tiêu cực của bản thân và cố gắng gạt bỏ chúng sang một bên trong quá trình lắng nghe.
- Bạn nên tiếp cận thông tin với tư duy cởi mở và sẵn sàng học hỏi những điều mới.
- Bạn hãy đánh giá thông tin dựa trên bằng chứng và lý luận, thay vì dựa trên thành kiến cá nhân.
3.6. Kiểu nghe “phòng thủ”
Mô tả: Bạn chỉ tập trung vào việc bảo vệ quan điểm của bản thân và phản bác ý kiến của người nói, thay vì cố gắng thấu hiểu họ.
Hậu quả: Điều này dẫn đến tranh cãi, mâu thuẫn và không giải quyết được vấn đề.
Giải pháp:
- Bạn nên lắng nghe cởi mở và tiếp thu ý kiến của người nói, dù bạn không đồng ý với họ.
- Bạn có thể tìm kiếm điểm chung và hướng đến việc giải quyết vấn đề thay vì tranh cãi.
- Bạn nên thể hiện sự tôn trọng đối với quan điểm của người khác, ngay cả khi bạn không đồng ý.
3.7. Lựa chọn vấn đề giao tiếp phức tạp
Mô tả: Bạn cố gắng thảo luận về những chủ đề quá phức tạp hoặc nhạy cảm trong một khoảng thời gian ngắn, khiến người nghe khó tiếp thu và thấu hiểu.
Hậu quả: Khiến bạn gây lãng phí thời gian, dẫn đến hiểu lầm và không giải quyết được vấn đề.
Giải pháp:
- Bạn nên lựa chọn thời điểm và địa điểm thích hợp để thảo luận về những vấn đề phức tạp. Đồng thời sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu, bạn cần tránh sử dụng biệt ngữ hoặc thuật ngữ chuyên ngành.
- Bạn có thể chia nhỏ vấn đề thành những chủ đề nhỏ hơn và dễ quản lý hơn.
3.8. Không có sự chuẩn bị
Mô tả: Bạn không dành thời gian để tìm hiểu về chủ đề hoặc đối tượng giao tiếp, dẫn đến việc thiếu kiến thức và không thể đưa ra những câu hỏi hoặc phản hồi phù hợp.
Hậu quả: Điều này gây mất hứng thú cho người nghe và khiến cuộc trò chuyện trở nên nhàm chán.
Giải pháp:
- Bạn nên dành thời gian tìm hiểu về chủ đề hoặc đối tượng giao tiếp trước khi bắt đầu cuộc trò chuyện.
- Bạn có thể chuẩn bị một số câu hỏi để mở đầu và duy trì cuộc trò chuyện. Ngoài ra, bạn hãy lắng nghe cẩn thận và điều chỉnh nội dung giao tiếp phù hợp với phản ứng của người nghe.
4. 9 nguyên tắc giúp bạn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
Dưới đây là 9 nguyên tắc quan trọng nhất bạn cần có khi rèn luyện kỹ năng lắng nghe để đạt hiệu quả.
4.1. Tập trung hoàn toàn
Bạn cần tập trung hoàn toàn vào người nói bằng cách loại bỏ các yếu tố gây xao lãng và tập trung vào nội dung của người nói. Điều này đòi hỏi sự chú ý và kiểm soát của bản thân bạn để không bị phân tâm bởi những suy nghĩ hoặc yếu tố khác.
4.2. Không ngắt lời
Bạn cần tránh ngắt lời hoặc làm gián đoạn người nói khi họ đang chia sẻ ý kiến của họ. Nếu muốn bổ sung hay đưa ra quan điểm của mình, bạn hãy chờ đợi cho đến khi họ kết thúc.
4.3. Tạo sự đồng cảm
Hiểu và chia sẻ cảm xúc của người nói là một cách tốt để tạo ra sự đồng cảm và thể hiện sự quan tâm đến họ. Bằng cách này, bạn không chỉ lắng nghe mà còn thể hiện sự ủng hộ và sự kết nối tốt hơn với người đối diện.
4.4. Phản hồi thích hợp
Phản hồi thích hợp bao gồm việc bạn sử dụng ngôn ngữ cơ thể tích cực, như ánh mắt, cử chỉ và gật đầu, để cho người nói biết bạn đang lắng nghe và hiểu những gì họ muốn truyền đạt.
4.5. Hỏi và tìm hiểu
Bạn có thể đưa ra câu hỏi để hiểu rõ hơn về ý kiến, suy nghĩ và cảm xúc của người nói. Điều này không chỉ giúp bạn có được thông tin chi tiết hơn mà còn cho thấy sự quan tâm và sự tôn trọng của bạn đối với người nói.
4.6. Giữ ý thức mở rộng
Duy trì một ý thức rộng mở là cách để bạn không bị ảnh hưởng bởi những thành kiến hoặc quan điểm cá nhân khi lắng nghe. Bạn hãy mở lòng và sẵn lòng tiếp nhận ý kiến khác nhau mà không đánh giá hoặc phê phán.
4.7. Tôn trọng và kiên nhẫn
Bạn nên tôn trọng người nói bằng cách lắng nghe một cách chăm chú và kiên nhẫn, không làm gián đoạn hoặc ngắt lời họ. Điều này giúp bạn tạo ra một môi trường lắng nghe tích cực.
4.8. Đánh giá và phản hồi
Sau khi lắng nghe, bạn hãy đánh giá thông tin một cách cẩn thận và đưa ra phản hồi mang tính xây dựng. Sự phản hồi của bạn có thể là việc đề xuất giải pháp, chia sẻ ý kiến hoặc đưa ra câu hỏi để mở rộng cuộc trò chuyện.
4.9. Có sự chuẩn bị
Trước khi bạn tham gia vào cuộc trò chuyện hoặc cuộc họp, bạn hãy tìm hiểu về chủ đề được thảo luận và đặt ra một số câu hỏi hoặc ý kiến để trao đổi. Điều này sẽ giúp bạn lắng nghe hiệu quả hơn.
5. Gợi ý các cuốn sách, podcasts hay giúp luyện kỹ năng lắng nghe
Để luyện được kỹ năng lắng nghe tích cực và đạt hiệu quả tốt hơn, IELTS LangGo sẽ giới thiệu đến bạn một số cuốn sách và podcasts hay về rèn luyện kỹ năng nghe nhé!
Các cuốn sách nên đọc để cải thiện kỹ năng lắng nghe:
- Sức mạnh của lắng nghe – Bernard T. Ferrari.
- Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp – Hiraki Noriko.
- Đôi tai thấu suốt thế gian – Oopsy.
- Nghệ thuật lắng nghe trong giao tiếp – Dale Carnegie.
- Kẻ thành công phải biết lắng nghe – Mark Goulston.
- Lắng nghe để thấu hiểu, nhìn lại để yêu thương - Tempu Nakamura
Một số Podcast hay về kỹ năng lắng nghe:
- Podcast Kỹ năng lắng nghe phản hồi tiêu cực của Nguyễn Phi Vân sẽ giúp bạn có cái nhìn chi tiết hơn về kỹ năng lắng nghe. (Nghe tại đây)
- Podcast kỹ năng mềm sẽ giúp bạn hiểu chi tiết hơn về các kỹ năng mềm và trong đó có kỹ năng lắng nghe. (Nghe tại đây)
Như vậy, IELTS LangGo đã cùng bạn tìm hiểu về tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe cũng như các lỗi thường gặp và các nguyên tắc giúp lắng nghe hiệu quả.
Mong rằng những chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn rèn luyện kỹ năng lắng nghe tốt hơn và đạt được nhiều thành công hơn trong công việc và cuộc sống.
